Жалалутдин Къоркъмасов (Инкъылапдан алдынгъы яшаву)
Гёрмекли инкъылапчы ва жамият чалышывчу Жалалутдин Къоркъмасов 1877-нчи йылда Темирханшура округну Хумторкъали юртунда тувгъан.
Ол Ставрополь гимназияда охугъан, сонг Москва университетге тюшген. Сонгунда Франциягъа гетип, онда дюньягъа белгили Сорбонна университетинде охугъан.
Оьр билимлеге ес болгъан Жалалутдин Къоркъмасов 1903-нчю йылда Дагъыстангъа къайта ва Темирханшурада адвокат гьисапда чалыша.
Шо йылларда ол Дагъыстанны ерли бусурман халкъларыны ярыкъландырывчу жамиятыны ортакъчысы бола, ону ишинде актив кюйде ортакъчылыкъ да эте. Ондан къайры да Жалалутдин Къоркъмасов рус пачасы чыгъаргъан Октябр айлыкъ Манифестине ачыкъдан къаршы тура ва шо къаршылыкъны барышында Жалалутдин Къоркъмасовну къастлыгъы булан Дагъастында къурулгъан «Сабанчыланы центры» мисгин халкъны арасында якълав таба. 1906-нчы йылда болгъан сайлавланы барышында Жалалутдин Къоркъмасов Россияны империясыны Пачалыкъ Думасыны 1-нчи чакъырышыны депутаты болуп сайлана 1906-нчы йылны июнь-июль айларында Жалалутдин Къоркъмасов уьч керен тутула ва революция гьаракаты саялы ону Оленец губерниягъа сюргюн этип йиберелер.
1907-нчи йылны башында, ону тилеклерин къабул этип, сюргюнню гёчювге алышдыралар ва ол экинчи керен де Франциягъа гёче ва онда Сорбонна университетини ихтиярлыкъ бёлюгюнде билимин узата.
Шо йылларда Жалалутдин Къоркъмасов Туркиядан гёчюп гелген «Бирлик ва оьсюв» деген партияны якъчылары булан аралыкъ тута,
1908-нчи йылда Туркияда болгъан алмашынывланы барышында шо партия уьстюн гелген сонг, ол Туркиягъа гёче ва онда, Осман империяда биринчилей болуп, оьзюню харжына рус тил «Истамбул янгылыкълар» деген газетни чыгъармагъа башлай. Газетни 33 номери печатдан чыгъа, бир-бир себеплеге гёре, ол газетни ишин токътамагъа борчлу бола.
Жалалутдин Къоркъмасовну эркинликге тебинивю узатыла.
1910-нчу йылда ону сиптечилиги булан Туркияда «Осман социалист партиясы» къурула ва ол шо партияны башын тутгъанланы бириси бола.
Россиягъа Жалалутдин Къоркъмасов февраль айда болгъан инкъылыпдан сонг къайта.
